Haber ve görüntü: İhsan Birgül
6 Şubat 2023 tarihinde on ilde birden etkili olan deprem bir kez daha dikkatlerimizi deprem risk bölgelerine ve jeoloji uzmanlarına çevirdi. Hangi il deprem bölgesi veya hangisi daha riskli derecede tartışmaları 20 Şubat’ta Hatay’da yaşanan iki depremle beraber tekrar alevlendi.
İkinci derecede deprem bölgesi olan Ağrı ili 28 Nisan 1903 yılında 3560 kişinin hayatını kaybettiği ve 12 bin binanın ağır hasar gördüğü Patnos depremi, 2004 yılının Temmuz ayının 2’sinde, 18 kişinin hayatını kaybettiği, 32 kişinin yaralandığı ve yaklaşık 1000 binanın hasar gördüğü Doğubayazıt depremi dışında komşu il Van’ın Çaldıran ilçesindeki depremi de fazla hissetmiş bir il. 1976 yılında Çaldıran’da yaşanan deprem Ağrı’yı o kadar etkilemiş ki çoğu kişi hala örnek tarih vermek istediğinde “sala depreme” (depremin olduğu yıl) der. Bu örnek bile fiziki olarak olmasa da psikolojik olarak Çaldıran depreminin Ağrı halkı üzerindeki etkisini göstermeye yeter.
Bunlar dışında ara ara yaşanan düşük ölçekli depremler ve 2011 yılındaki Van depreminin çok yoğun hissedilmesi aslında depremin hep kendini hatırlattığı bir il olduğunu görüyoruz…
Deprem risk bölgeleri tartışmaları çevresinde Ağrı’nın deprem bölgesi derecesi, diri fay hatlarını, şehrin fiziki hazırlığını ve daha nice soruları TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Ağrı Temsilcilerinden Jeoloji Mühendisi Abdullah Ay’ a sorduk.
Ana başlıklar ve özetler şeklinde sorularımız cevap veren Ay;
Ağrı’nın deprem derecelemesi konusunda:
“Ağrı, ikinci derecede deprem bölgesidir. Yalnız deprem tehlike haritasına baktığımızda belli bir kısmı ikinci derecede, bir kısmı da birinci dereceden deprem bölgesi olarak görülmektedir”
Hangi fay hatları ve durumları hakkında:
“Ağrı’da fay hatları bulunmaktadır tabii ki. Şimdi size şurdan, haritadan göstereyim. Şimdi Ağrı’da diri fay hattı olarak Tutak fay hattı, görülmekte, Hamur fay hattı görülmektedir. Ve Balık Göl fay hattı görülmekte”
Depreme karşı önlemler ve yapılar için:
“Bazı kurum ve belediyelerde yeterli teknik eleman bulunduğundan dolayı gerekli önlemler alınabiliyor lakin bazı belediyelerimizde teknik eleman bulunmadığından dolayı gerekli önlemler alınmıyor. Bu yüzden çeşitli sıkıntılara sebep olabilecek durumlar olabilir”
Yapılan zemin etüt kontrollerinin yeterli olup olmamasına ilişkin:
“Yapılan zemin etüt kontrolleri, az önce de bahsettiğim gibi bazı kurumlar ve belediyelerde mühendis bulunduğundan dolayı daha doğrusu jeoloji mühendisleri arkadaşlar bulunduğundan dolayı yeterlidir. Bazılarında tabii teknik eleman, jeoloji mühendisleri bulunmadığından dolayı çeşitli sıkıntılar yaşamaktayız. Bana kalırsa ilçe belediyelerin bazıları teknik elemanlara ağırlık vermeleri gerekiyor”
Olası bir depremde şehrin fiziki olarak ne kadar hazır olup olmadığına dair:
“Deprem mevzuatına uygun yapılan binaların taşımayacağı ama eski binaların hani deprem mevzuatına uygun olarak yapılmadığından dolayı risk taşıyabileceğini söyleyebiliriz. Yeni yapılacak binalarda ise deprem mevzuatına uygun olarak yapılırsa risk taşımayacağını söyleyebiliriz”
Son olarak da:
“Şehrin büyük bir kısmı eski yapılardan oluştuğundan dolayı olası bir depremde çok fazla hasar görüleceğini söyleyebiliriz.
Bu yaşanan depremlerden örnek alarak daha az kayıpların ve daha az hasarların oluşması için herkesin üzerine düşen görevi yapması gerekiyor” dedi.
