EKOLOJİ HABER- Nature dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, 1800’lerin ortalarına kadar dayanan meteorolojik kayıtlara ve Kuzey Yarımküre çapındaki 9 ayrı bölgeden ağaç halkalarının analizine dayanan veriler ışığında, 2023 Haziran-Ağustos döneminin son 2000 yılın en yüksek sıcağı olduğunu açıkladı. Bir başka araştırma ise 1990-2019 arasında aşırı sıcaklar kaynaklı ölü sayısının, COVID-19 kaynaklı ölü sayısıyla hemen hemen aynı olduğunu gözler önüne serdi…
2023 yılı yazında aşırı sıcaklar birçok can aldı. Sıcak hava, Akdeniz boyunca kontrol edilemeyen yangınlardan, Teksas’ta yolların bükülmesine, Çin’de elektrik şebekesinin hasar almasına kadar onlarca soruna neden oldu ve hemen hemen tüm Kuzey Yarımküre’yi etkiledi. Öyle ki, kayda geçen en sıcak yaz olmakla da kalmadı. Yeni bir araştırmaya göre 2023 yazı son 2000 yılın da en sıcağı oldu.
Bilim insanları geçen yıla ait Haziran-Ağustos dönemindeki sıcaklıkların, kayıtlarının tutulmaya başlandığı 1940’lardan bu yana rekor seviyede olduğunu daha önce açıklamıştı. Nature dergisinde yayımlanan bir çalışma ise 2023 sıcaklarının daha uzun bir zaman dilimi içerisinde de en yüksek olduğunu iddia etti. Söz konusu bulgu 1800’lerin ortalarına kadar dayanan meteorolojik kayıtlara ve Kuzey Yarımküre çapındaki 9 ayrı bölgeden ağaç halkalarının analizine dayanan veriler ışığında elde edildi.
Raporun Nature dergisindeki yazarlarından biri olan ve Almanya Gutenberg Üniversitesi’nde iklim uzmanı olarak görev yapan Jan Esper, “Tarihi daha uzun taradığınızda, mevcut küresel ısınmanın nasıl da dramatik bir seviyeye ulaştığını görebiliyorsunuz” dedi. Nitekim bu bilimsel çalışma, Dünya’nın kuzey bölgelerinde 30 ile 90. enlemler arasında geçen yaz hava sıcaklıklarının sanayi devrimi öncesi ortalamalarının 2,07 derece daha yüksek bir noktaya ulaştığını kaydetti. Ağaç halkaları verilerine dayanan yine aynı araştırmaya göre, 2023 yaz aylarındaki sıcaklık, yıl 1 ile 1890 arasında tahmin edilen ortalama sıcaklıktan ortalama 2,2 derece daha yüksek oldu.
Son bulgu aslında büyük bir sürpriz olmadı. Ocak ayında AB Copernicus İklim Değişimi Servisi de 2023’ün “kuvvetle muhtemel” geçen 100 bin yıl içindeki en sıcak yıl olduğunu açıklamıştı. Ancak Jan Esper bu kadar eskiye dayalı bir kaydı mevcut bilimsel yöntemlerle kanıtlamanın olanaksız olduğunu belirtti. Esper, “Böyle bir veriye sahip olmadığımız için 100 bin yıl demek abartılı. Geçen yılki aşırı yaz sıcağı, daha uzun ve güçlü sıcak hava dalgalarına ve kuraklık dönemlerinin uzamasına neden olan daha yüksek küresel hava sıcaklıklarıyla örtüşen El Nino iklim modeli tarafından da güçlendi” dedi.
Geçen hafta uluslararası tıp dergisi PLOS Medicine da yayımlanan ikinci bir çalışmanın ayrıntılarında da, 1990 ile 2019 yılları arasında her yıla ait sıcak hava dalgasının 43 ülkede 150 binden fazla insanın ölümüne neden olduğu kaydedilerek, aşısı sıcaklıkların insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkisine dikkat çekildi. Bu sayı ise küresel ölüm sayısının %1’ine tekabül ederek COVID-19 salgını sırasında yaşanan ölü sayısıyla aşağı yukarı aynı seviyeye ulaştı. Yine aynı araştırmaya göre sıcak hava dalgası kaynaklı ölümler en çok Asya’da görüldü. Ancak bu verinin nüfusa göre ortalaması alındığında Avrupa’daki ölümler en yüksek oldu. Özellikle Yunanistan, Malta ve İtalya’nın içinde bulunduğu bölge ölü sayılarında çok daha fazla öne çıktı.
