EKOLOJİ HABER- Kahramanmaraş depremlerinde, büyük yıkımın yaşandığı Adıyaman’da halk sağlığına erişimde ciddi sorunlar yaşanırken, Adıyaman Tabip Odası Başkanı Doktor İsmail Tosun şehri saran toz bulutları nedeniyle polikliniklerin alerjik hastalık, konjonktivit ve solunum sistemi hastalıklarıyla dolduğuna işaret etti.
Özel Haber: Zerrin Sargut
6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde en çok zarar 11 kentten biri olan Adıyaman’da Çevre ve Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı verilerine göre, 1485 tamamen yıkılmış, 4085 ise ağır hasarlı bina bulunuyor. Enkaz kaldırma çalışmaları yaşamı daha da zorlaştırırken, kentte yoğun bir toz bulutu da beraberinde geliyor. Depremlerin üzerinden 8 ay geçse de Adıyaman’da sağlık hizmeti sunumunda sorunlar sürüyor. Depremde çok sayıda Aile Sağlığı Merkezi (ASM) ile kamu hastaneleri yıkılırken, kentte uzun süre birinci ve ikinci basamak sağlık hizmeti verilemedi.
Türk Tabipler Birliği’nin Adıyaman’a dair hazırladığı deprem sağlık raporunda ulaştığımız bilgiler şu şekilde:
Adıyaman’da deprem sonrasında ağır hasar alan Adıyaman Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi Adıyaman Eğitim ve Araştırma Hastanesine(AEAH) taşınınca özellikle hastanenin acil bölümünde alan kısıtlılığının ciddi bir sorun halini almış durumda. Adıyaman Eğitim Araştırma Hastanesi’nin kendine ayrılan bölümü, kadın doğum ve çocuk acili paylaşmak durumunda kaldığından acil için kullanılan alanda önemli azalmalar var. Fiziksel alan yetersizlikleri sürüyor. Hastane hasarsız olarak belirtiliyor; ancak hizmet sunulan kimi yerlerde duvarlarda çatlaklar ve dökülmeler var. Bunlardan birinin tam da oksijen tüpünün bağlandığı noktada olması önemli bir durum.
SORUNLARIN ÇÖZÜLECEĞİNE DAİR UMUT YOK
Adıyaman’da çalışan sağlık çalışanlarının aktardıkları ise şöyle: “Barınma sorunları sürüyor, çalışma ortam ve koşullarımız güvenli ve sağlıklı değil, koordinasyonsuzluk, yoğun çalışma, hakkaniyet ve yönetimsel sorunlar sürüyor ve bu sorunların bu haliyle çözüleceğine inanmıyoruz. Tükendik; kimse bizi duymuyor, görmüyor.” Herkes kendi çözümünü bulmaya çalışıyor. Hekimler ve sağlık çalışanlarında genel bir yorgunluk hali ve gitme isteği var. Çoğu sağlık çalışanı depremin ilk iki haftasına eve gidemediğini, uykusuz kaldığı ya da bulduğu herhangi bir yere uzanarak dinlenmeye çalıştığını, o günlerin etkisinin ve korkusunun hâlâ sürdürdüğünü söylüyor.”
İŞ YÜKÜ FAZLALIĞI, TÜKENMİŞLİK VE YETERSİZLİK…
Adıyaman’da Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi Eğitim Araştırma Hastanesi (EAH) acil asistanları genel olarak fiziksel mekân yetersizliğinden ve barınma koşullarındaki yetersizlikten, ardından elektif ameliyatları azalıyor. Sağlık çalışanları genel olarak iş yükü fazlalığı, yetersizlik ve tükenmişlik duygusunun hakim olduğu, özellikle depremin ilk dönemlerinde yaşanılanların unutulmadığı, derin izler bıraktığı, o dönemde sağlık çalışanlarının insanüstü bir çabayla çalıştıkları, pek çok sağlık çalışanının 15 gün üst üste dinlenmeden çalıştığı ve yine o dönemde ciddi bir barınma sorunu yaşadı. EAH’nin bahçesine sağlık çalışanları için konteynırlar yapılmış olmasına karşın, barınma sorunu var.
SAĞLIK ÇALIŞANLARI YAŞADIKLARINI UNUTAMIYOR
Depremin üzerinden 8 ay geçmesine karşın sağlık çalışanları, sorunların tespit edilmesi ve devamında çözüm üretilmesi konusunda yetersiz kalındığından şikayetçi. İlk başlardaki kaosun olmadığı; ancak koordinasyonsuzluğun sürdüğü belirtildi. Acil’de çalışan 12 uzmanın 8’inin gittiği, 4 kişinin kaldığı, az sayıda kişiyle işin yürütülmeye çalışıldığı, erişkin acilde 1 asistan, 2 uzman ile 24 saat mesai ile çalışılıyor. Hekimler maaş kaybı yaşamadıklarını, deprem tazminatı aldıklarını belirttiler. Genel olarak barınma ve çalışma koşullarındaki yetersizlik var.
MOLOZLAR HALK SAĞLIĞINA ZARAR VERİYOR
Adıyaman için kullanılan moloz döküm alanlarının sıkıntılı olduğu, kentin bir ucundaki organize sanayinin yanı olan taraf ve hayvan pazarı olarak saptanan alanların çevreye ve halk sağlığına zarar verecek şekilde boşaltılıyor. Deprem sonrası kent tablosu içerisinde, bina yıkımlarının herhangi bir sağlık ve güvenlik önlemi alınmadan gerçekleşiyor. Burada genel olarak fiziksel risklerin (toz vb.), ergonomik risklerin (taşıma, kaldırma vb.), kimyasal risklerin (moloz yığınları içinde maruz kalınan kimyasal toksik ajanlar, vb.), biyolojik risklerin (vektörlerle bulaşan, su kirliliği) yol açtığı sağlık sorunları depremin 8. ayında işçi sağlığı ve iş güvenliğini tehdit eden riskler taşıyor.
“ADIYAMAN TOZ BULUTU İÇİNDE”
Türk Tabipler Birliği(TTB) Adıyaman Tabip Odası Başkanı Doktor İsmail Tosun depremden bu yana devam eden sağlık sorunlarına dair konuştu. Tosun, “6 Şubat depremlerinden sonra kadın doğum, çocuk hastanesi ve Adıyaman Diş Hekimliği Fakültesi ağır hasarlı durumda. Kadın, doğum ve çocuk hastanesi, 400 yataklı Adıyaman Eğitim Ve Araştırma Hastanesi’ne taşınırken, diş fakültesi Gaziantep’e taşındı. İş yükü çok olan ve yetersiz olan merkez hastanenin yükü iki kat arttı. Adıyaman’da 9 tane Aile Sağlık Merkezi(ASM), yıkık ya da ağır hasarlı durumdayken çoğu şu anda konteynırda hizmet veriyor. Adıyaman toz bulutu içinde. Bu da solunum sistemi hastalıklarına ve alerjik hastalıklarına neden oluyor. Polikliniklerde çok fazla alerjik hastalık, konjonktivit ve solunum sistemi hastalığı görülüyor” dedi.
” HALA İÇME SUYUNA ERİŞEMİYORUZ”
İçme suyuna erişimin ciddi bir sorun oluşturduğunu belirten Tosun, kentte içme suyunun hala içilebilir olmadığına dikkat çekti. Tosun, ” Konteynır kentlerde su problemleri hala devam ediyor. Kuyulardan beslenmeye çalışılıyor. Öyle ki, bir konteynır kentte, usulsüz yapılan depolar yüzünden musluklardan kurtçuklar bile aktı ve hala sorun devam ediyor. İçme suyuna erişemediğimiz için ciddi bir hijyen sorunu yaşıyoruz. Çadır kentler kaldırıldı, merkezde ise münferit çadırlar mevcut. Kalan çadırlar da polis ve zabıtalar tarafından kaldırılıyor. Tuvalet ve banyolara erişimde konteynır içinde sıkıntı yok, fakat özel alan diye birşey sunulmuyor” şeklinde konuştu.
“SAĞLIK PERSONELİ SAYISI ARTTIRILMALI”
Tosun sözlerinin devamında, “Sağlık personeli sayısı arttırmalı, aile hekimliği merkezleri devlet binaları haline getirilmelidir” çağrısı yaparak, sözlerini şöyle tamamladı:”Adıyaman’da büyük konteynır kentler, aile hekimlikleri birimleri açıldı, eczaneler normal bir şekilde devam ediyor, yıkık ve ağır hasarlı eczaneler ise konteynırlarda hizmet veriyor. Deprem nedeniyle istifa eden personelin sayısının yarısı kadar dahi, atama yapılmadı. Bu sebepten kaynaklı sıra almak çok zorlaştı. Acillerde çok uzun kuyruklar oluşmaya başladı.”
