EKOLOJİ HABER – Ekolojik talan, küresel iklim değişikliklerine neden olmaya, ekosistemin bozulması ve canlı varlıklarını tehdit etmeye devam ediyor. Ekolojik talanın yoğun şekilde yaşandığı bölgelerden biri de Karadeniz Bölgesi. Bölgede doğal dengenin bozulmaya başladığı akademik çalışmalara yansıdı. Yıllardır derelere Hidroelektirk Santral (HES) kurulan, vadilere maden ve taş ocağı açılan, denizlere ise kıyı dolgusu yapılan bölgede, ciddi iklim değişiklikleri yaşanıyor.
Çeşitli üniversite tarafından yapılan bilimsel araştırmalara göre, Karadeniz’de deniz sıcaklığı artıyor. Bu çalışmalara göre Karadeniz’e özgü soğuk ara tabakanın eski sıcaklıkların üzerinde olduğu ve bu ara tabakada 7 derece ya da altında olması gereken sıcaklığın 8 derecenin altına inmediği tespit edildi. Bulgulara göre, deniz yüzey sıcaklıklarında 1,5-2 derece, denizin daha derininde olan soğuk ara tabakada ise 1 derece ısınma var.
Yaşanan bu durum deniz canlılarının yaşamını tehdit ederken, karada da etkili olan sıcak hava nedeniyle çay ve fındık başta olmak üzere bölgenin önemli geçim kaynakları tehlikeye girdi. Sıcak hava dalgasının yanı sıra aşırı yağışlar fındığı dalında kuruturken, yine bu yıl da bölgedeki kentler sular altında kaldı. Karadeniz’de yaşanan ekolojik talanı ve etkilerini konuştuğumuz Ordu Çevre Derneği (ORÇEV) Başkanı Ertuğrul Gazi Gönül ise, bölgenin kendine özgü yapısının bozulduğuna işaret etti.
Ekolojik talandan kaynaklı Karadeniz’in dengesinin bozulduğuna işaret eden Gönül, doğanın bir zincir olduğunu ve zincirdeki halkalardan birinin kopmasıyla sistemin bozulduğunu belirtti. Karadeniz’in özelliğinin kara parçasının denize paralel olması ve bu yüzden güneş alması olduğunu söyleyen Gönül, bu yapının bozulması ile birlikte yıllardır sahil kesimine kar yağmadığını söyledi. Bu yıl yaylalara bile kar yağmadığına işaret eden Gönül, “Bu sene de 4-5 ay boyunca sürekli yağmur yağdı. Bu da sadece fındık için değil kiraz, dut, erik gibi tüm meyveler için olumsuz oldu. Şu anda ise anormal bir sıcaklık var. Bu durumda ise fındık rekoltesinin bakanlığın ya da ihracatçılar birliğinin açıkladığı gibi bir seviyeye ulaşması imkansız. Bu sene geçen seneki rekoltenin yüzde 45’i kadar fındık çıktı. Önümüzdeki 20-25 sene içinde de denizden 200 metre yüksekliğe kadar fındık olmayacağını iddia ediyorum” diye belirtti.
Karadeniz bölgesinin küresel iklim değişikliğini her şeyi ile hissettiğine dikkati çeken Gönül, şöyle devam etti: “İklim koşulları ani değişimlere neden oluyor. Bu da hem bitki hem insanda değişimlere neden olur. Denizde balık, karada meyve, fındık yok. Seller ve heyelanlar oluyor. Ordu’da kivi, Trabzon’da mango yetiştiriliyor. Karadeniz çöl olmuyor, oldu bile. Benim çocukluğumda balıklar karaya vurur, atletlerimizi çıkarıp, balık toplardık. Şimdi bu balıkların hiçbiri yok. Sahilleri doldurmaya devam ediyoruz, üzerine binalar yapıyor ve ışıklandırıyoruz. Işık ve gürültünün yanı sıra milyonlarca yılda oluşan ekosistem yok edildiği için balıklar yumurtlamak ve beslenmek için bölgeye gelmiyor.”
Son yıllarda Akdeniz ve Ege’de turizme balta vurduğu için istenmeyen kafes balıkçılığının Karadeniz sahillerine kaydırıldığına dikkati çeken Gönül, bunu yaparken hiçbir kurala uyulmadığını aktardı. Kafeslerde belirlenenden fazla balık yetiştirildiği için balıkların kambur ve hastalıklı olarak yetiştiğini kaydeden Gönül, “Yine bu kadar balığı hastalıklardan korumak için antibiyotik veriliyor. Bu balıkları biz yiyoruz ve bizim de genetik sistemimiz bozulmaya başlıyor. Balıkların doğal ortamını tükettik, balık yok, kafestekini yemeye çalışıyoruz. 1 Eylül’de sezon açıldı ama tezgahta bir tane palamut yok, olmayacak da. Çünkü akademik çalışmalara göre Karadeniz’de deniz suyu ısınmış ve tuz oranı artmış. Yine hamsiyi avlayıp kafesteki balıklara yem veriyoruz ve doğal olanı yok ediyoruz. Kamuya ait olan denizler bir şirketin kazancı için yok ediliyor” diye belirtti.
Karadeniz’deki HES ve maden talanının yanına RES, GES ve kafes balıkçılığı gibi talanların da eklendiğini aktaran Gönül, bu yıl içerisinde Ordu Mesudiye ilçesinde arka arkaya RES projelerinin gündeme geldiğini belirtti. Bölgede bir rüzgar koridoru tespit edildiğini ve bu projelerin devamının geleceğine işaret eden Gönül, “Karadeniz’de RES yapılmak istenen alanların yüzde 80’i ormanlık geri kalanı ise mera. Bu projenin yapılmak istendiği yer kuşların göç yolu olmasının yanı sıra, sulak alanlar mevcut. Karadeniz’de bunları yaptığın zaman sulak alanlardan yararlanamıyorsun. Kırsal kesimlerdeki insanlar bu suları kullanıyor. Bir direği yapabilmek için 400 metrekarelik alandaki ağaçları kesecekler, yine oraya gitmek için yol açılacak. O alandaki ağaçlarda kesilecek. Ormanlık alan, sulak alanlar ve orada yaşayan hayvanlar yok olacak” dedi.
MA
