EKOLOJİ HABER- Şırnak’ta 1989’da başlayan köy boşalmalarında yüzlerce yerleşim yeri insansızlaştırıldı; birçoğu çevre il ve ilçelere göç eden köylülerin yerleşim yerlerine gitmeleri ise uzun yıllardır engelleniyor. 30 yılı aşkın bir süredir Cudi Dağı eteklerinde bulunan 14, Besta‘da 22 ve Gabar Dağı’nda ise 26 köye giriş ve çıkışlar tamamıyla yasak.Giriş-çıkışlara izin verilmeyen köyler, maden şirketlerine ve ağaç kesimi yapanlara açıldı. Ağaç kesimi Uludere bölgesine kadar uzanırken, bölge maden şirketleri tarafından adeta bir köstebek yuvasına dönüştürüldü.
MA‘nın aktardığına göre, son yıllarda özellikle iktidara yakın maden şirketlerinin akın ettiği bölgede faaliyet yürüten maden şirketlerinin sayısı da arttı: Acar, Özdağlar, Sihan, Evrensel, Özel, Göksad, Öz Kardeşler, Taşar, Geliş, Şırnak Afa, Bölünmez Grup, Eloş, Dıvın Madencilik bölgede faaliyet yürüten bazıları.
Uludere maden sahası ilan edildi
Uludere ilçesinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‘na bağlı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) tarafından 203. grup adı altında 21 Aralık 2021’de 54 bin 009.77 hektarlık doğal alan, 250 bin ton kapasiteli kurşun ve çinko ile 2 milyon 400 bin ton kapasiteli bakır madeni ve işletmesi için ihaleye çıkardı.
Ballı köyünde Kömür Kırma-Eleme Tesisi, Şırnak merkezde Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi, Avgamasiya köyü Kömür Depolama ve Paketleme Tesisi, Şırnak merkeze bağlı Navyan köyünde petrol arama ruhsatı ve Cizre Organize Sanayi Bölgesi Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi ile İdil ilçesinde petrol arama ruhsatı verildi.
Ballı köyündeki Robozik Deresi üstünde 2.322 MW kapasiteli Ballı Hidroelektrik Santrali (HES) kurulması kararı verildi. Yine köyün sınırları içerinde bulunan bölgede “ÇED gerekli değildir” kararı ile Kömür Kırma-Eleme Tesisi Projesi’ne onay çıktı.
Uludere’yi asıl bekleyen tehlike ise ormanlık alanlarda 4’uncu grup element diye adlandırılan ve doğa yıkımını kaçınılmaz kılan madenler için arama izninin verilmesi. Söz konusu bölgede; sodyum, potasyum, lityum, iyot, bor tuzları gibi 100’e yakın endüstriyel ham madde ile linyit, taş kömürü, uranyum, toryum, radyum gibi enerji hammaddeleri ve altın, gümüş, platin, bakır, demir, krom, titan ve alüminyum gibi metalik madenlere için arama ve işletme izni verildi.
Uludere’de şimdiye kadar Hîlal, Ziravik, Nêrweh, Bilih, Kiror, Roboskê köylerinden geçen dereler üzerinde barajlar yapıldı.İlçeye bağlı Şenoba(Sêgirkê) beldesinde bulunan ve Xezîl Çayı‘nın geçtiği Heftboriyan olarak bilinen bölgede de bir barajın yapımı da sürüyor.
Silopi’de Cudi Dağı eteklerinde bulunan Bêspin beldesindeki Ciner Grubu’na ait Silopi Termik Santrali üç ünite olarak planlanmış ve ilk etapta üretim lisansı ve ÇED raporu alınan birinci ünitenin inşaatına 2006 yılında başlanmıştı. Santralde 2009 Mayıs ayında üretime başlandı.Ana yakıt olarak asfaltit madeni kullanılan termik santral kentin tamamının havasını etkiliyor. Halk kurulduğu günden beri ilçede kanser hastalığında artış olduğunu söylüyor. l
Cizre’de Çevre Şehircilik Bakanlığı, 8 Aralık 2007 tarihli ve 26724 sayı numaralı Resmî Gazete’de yayımladığı kum, çakıl ve benzeri maddelerin alımına yönelik kum, çakıl ocağı açılması ve işletilmesi izinlerini tamamen iptal etmişti.Ancak aradan geçen 10 yıla rağmen Cizre’den geçen Dicle Nehri üzerinde kum eleme tesisleri artıyor. Yasa ve yönetmeliklere göre derhal kapatılması gereken bu işletmelerin hiçbiri ne işletme ruhsatına ne de ÇED raporuna sahip.
Dicle Nehri’nin Göçlükonak ilçesinden geçen bölümünde 10’uncu Cizre Barajı kurulmak isteniyor.Hasankeyf’i sular altına gömen Basa ilçesindeki Ilısu Barajı’ndan sonra ikinci büyük baraj olacağı belirtilen barajın projesi 16 Ağustos’ta kabul edildi. Ancak yapımına ne zaman başlanacağı bilinmiyor.
Şırnak ve ilçelerinde 2013 yılından bu yana toplam 517 proje yürütülüyor. Bu projelerden 166’sı için “ÇED gerekli değildir” kararı verilirken, hiçbir proje için ise “ÇED gerekli” ya da “ÇED olumsuz” kararı verilmedi.Bu projelerden sadece 249’una ÇED süreci başlatıldı. Projelerin önemli bölümü maden ve petrol arama, güneş enerji santralleri (GES), hidroelektrik santralleri (HES), kum ocakları ve kırma-yıkama-eleme tesislerini içeriyor.
Petrol arama faaliyetleri için 37 şirketin ÇED süreci başlatılırken, 26 şirkete “ÇED gerekli değildir” kararı verildi.Öte yandan Şırnak’ın ormanlık alanları, 869 bin 552 hektar koru ormanı ve 478 bin 983 hektar baltalık ormanla toplam 1 milyon 348 bin 535 hektarlık bir genel ormanlık alana sahipken, ormansız alan ise 5 milyon 401 bin 417 hektar olarak kayda geçti.
